In afstemming met zorgverleners zijn twee overzichten opgesteld van geneesmiddelen die in de Nederlandse gezondheidszorg van groot belang zijn, één gericht op volwassenen en één gericht op kinderen. Op deze pagina vindt u de Nederlandse lijst van kritieke geneesmiddelen voor volwassenen.

Toelichting 

De projectgroep voor de volwassenlijst bestaat uit de Federatie Medisch Specialisten (FMS), Nederlandse Vereniging van ZiekenhuisApothekers (NVZA), Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP) en Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Daarnaast zijn Verenso en NVAVG als agendalid betrokken geweest bij dit proces.  

Om tot een gedragen lijst te komen, hebben we eerst gekeken naar andere, bestaande lijsten van kritieke of essentiële geneesmiddelen. Dit betrof zowel internationale lijsten (WHO, Europa, enkele individuele landen) als Nederlandse lijsten die zijn opgesteld voor bijvoorbeeld spoedeisende hulp, antibiotica of de huisartsenzorg. Op basis daarvan zijn we tot een aantal criteria gekomen. 

Dit heeft geleid tot een onderverdeling in vier categorieën en definities:  

  • Vitaal: geneesmiddelen die onmiddellijk (binnen enkele uren) of op korte termijn (binnen 48 uur) nodig zijn, anders leidt dit tot mortaliteit; 
  • Essentieel: ontbreken van het geneesmiddel leidt binnen 3 dagen tot 3 maanden tot mortaliteit of sterk verhoogd ziektelast in de algemene bevolking of voor een patiënt(engroep); 
  • Noodzakelijk: geneesmiddelen die nodig zijn om het maatschappelijk verkeer binnen Nederland te waarborgen; 
  • Overig: geneesmiddelen die niet in bovenstaande criteria. Geneesmiddelen binnen deze groep kunnen nog steeds belangrijk zijn voor de Nederlandse praktijk. 

De G-Standaard is gebruikt om een lijst van alle in Nederland beschikbare geneesmiddelen op te stellen. De volgende lijsten zijn geselecteerd om alle middelen van de G-standaard te classificeren naar de vier categorieën: NHG-Behandelrichtlijn Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties (basislijst en aanvulling ‘facultatief’); SWAB-lijst; Ambulancelijst; WHO List of Essential Medicines; EU Union List of Critical Medicines; Nederlandse beoordeling ten behoeve van de EU Union List; de actuele Noorse lijst(en); de actuele Deense lijst(en); NHG-formularium (dit bevat alle geneesmiddelen aanbevolen in NHG-richtlijnen). 

Van alle beschikbare, geregistreerde geneesmiddelen in Nederland is gescoord of ze op één of meer van de bestudeerde lijsten staan. Het resultaat is voorgelegd aan de projectgroepleden, die vervolgens hun achterban hebben geraadpleegd. KNMP, NHG, zogeheten Special Interest Groups (SIGs) van de NVZA en diverse wetenschappelijke verenigingen van de Federatie Medisch Specialisten hebben alle middelen die relevant zijn voor hun vakgebied beoordeeld en waar nodig de initiële beoordeling gemotiveerd bijgesteld. Als de motivatie ontbrak of het oordeel tussen twee partijen verschillend was, heeft de projectgroep zich over de uiteindelijke beoordeling uitgesproken. Dit heeft geleid tot de huidige lijst. 

In samenspraak met zorgverleners zullen we deze lijst periodiek corrigeren of aanvullen. Heeft u naar aanleiding van deze lijst op- of aanmerkingen, mail ons dan op lijstkritiekegeneesmiddelen@lcg.nl.

  • Sorteervolgorde

ATC ATC3 Stof naam Toedieningsvorm Uiteindelijke beoordeling
A01AB03 A01A Chloorhexidine Oromucosaal Noodzakelijk
A01AB09 A01A Miconazol Oraal Noodzakelijk
A02AD01 A02A Algeldraat/magnesiumhydroxide Oraal Noodzakelijk
A02AA04 A02A Magnesiumhydroxide Oraal Noodzakelijk
A02BA01 A02B Cimetidine Oraal Noodzakelijk
A02BC05 A02B Esomeprazol Oraal Essentieel
A02BC05 A02B Esomeprazol Parenteraal Essentieel
A02BA03 A02B Famotidine Oraal Noodzakelijk
A02BC03 A02B Lansoprazol Oraal Noodzakelijk
A02BC01 A02B Omeprazol Oraal Essentieel
A02BC02 A02B Pantoprazol Oraal Essentieel
A02BC04 A02B Rabeprazol Oraal Noodzakelijk
A02BX02 A02B Sucralfaat Oraal Noodzakelijk
A03BA01 A03B Atropine Parenteraal Vitaal
A03FA03 A03F Domperidon Oraal Noodzakelijk
A03FA01 A03F Metoclopramide Oraal Essentieel
A03FA01 A03F Metoclopramide Parenteraal Essentieel
A04AA01 A04A Ondansetron Oraal Vitaal
A04AA01 A04A Ondansetron Parenteraal Vitaal
A04AD01 A04A Scopolamine Transdermaal Noodzakelijk
A06AB02 A06A Bisacodyl Oraal Noodzakelijk
A06AB02 A06A Bisacodyl Rectaal Noodzakelijk
A06AG10 A06A Docusinezuur Rectaal Noodzakelijk
A06AG10 A06A Docusinezuur/sorbitol Rectaal Noodzakelijk
A06AD12 A06A Lactitol Oraal Noodzakelijk
A06AD11 A06A Lactulose Oraal Noodzakelijk
A06AX04 A06A Linaclotide Oraal Noodzakelijk
A06AD15 A06A Macrogol Oraal Noodzakelijk
A06AD65 A06A Macrogol/zouten Oraal Essentieel
A06AG01 A06A Natriumfosfaten Rectaal Noodzakelijk
A06AG11 A06A Natriumlaurylsulfoacetaat/sorbitol Rectaal Noodzakelijk
A06AC01 A06A Plantago Ovata Oraal Noodzakelijk
A06AB06 A06A Sennosiden A+b Oraal Noodzakelijk
A07AA07 A07A Amfotericine B Oraal Essentieel
A07AA12 A07A Fidaxomicine Oraal Essentieel
A07AA02 A07A Nystatine Oraal Noodzakelijk
A07AA06 A07A Paromomycine Oraal Vitaal
A07AA11 A07A Rifaximine Oraal Vitaal
A07AA09 A07A Vancomycine Oraal Vitaal
A07BA01 A07B Kool Geactiveerd Oraal Vitaal
A07CA A07C Rehydratiezout Oraal Vitaal
A07DA03 A07D Loperamide Oraal Noodzakelijk
A07EA06 A07E Budesonide Rectaal Noodzakelijk
A07EC02 A07E Mesalazine Rectaal Noodzakelijk
A07EC01 A07E Sulfasalazine Oraal Noodzakelijk
A07EC01 A07E Sulfasalazine Rectaal Noodzakelijk
A10AD05 A10A Insuline Aspart/protamine Parenteraal Essentieel
A10AB01 A10A Insuline Gewoon Parenteraal Vitaal
A10AD01 A10A Insuline Gewoon+isofaan Parenteraal Essentieel
A10AC01 A10A Insuline Isofaan Parenteraal Essentieel
A10AD04 A10A Insuline Lispro/insuline Lispro, Protamine Parenteraal Essentieel
A10BK01 A10B Dapagliflozine Oraal Essentieel
A10BJ05 A10B Dulaglutide Parenteraal Essentieel
A10BK03 A10B Empagliflozine Oraal Essentieel
A10BB09 A10B Gliclazide Oraal Essentieel
A10BB12 A10B Glimepiride Oraal Essentieel
A10BH05 A10B Linagliptine Oraal Noodzakelijk
A10BJ02 A10B Liraglutide Parenteraal Essentieel
A10BA02 A10B Metformine Oraal Essentieel
A10BJ06 A10B Semaglutide Parenteraal Essentieel
A10BH01 A10B Sitagliptine Oraal Noodzakelijk
A10BB03 A10B Tolbutamide Oraal Essentieel
A10BH02 A10B Vildagliptine Oraal Noodzakelijk
A11DA01 A11D Thiamine Oraal Essentieel
A11DA01 A11D Thiamine Parenteraal Vitaal
A12AA04 A12A Calciumcarbonaat Oraal Noodzakelijk
A12BA01 A12B Kaliumchloride Oraal Noodzakelijk
A12CC02 A12C Magnesiumsulfaat Parenteraal Essentieel
B01AA07 B01A Acenocoumarol Oraal Vitaal
B01AC06 B01A Acetylsalicylzuur Oraal Vitaal
B01AD02 B01A Alteplase Parenteraal Vitaal
B01AB02 B01A Antitrombine Iii Parenteraal Essentieel
B01AF02 B01A Apixaban Oraal Vitaal
B01AE03 B01A Argatroban Parenteraal Vitaal
B01AC08 B01A Carbasalaatcalcium Oraal Essentieel
B01AC04 B01A Clopidogrel Oraal Vitaal
B01AE07 B01A Dabigatran Oraal Vitaal
B01AB04 B01A Dalteparine Parenteraal Vitaal
B01AB09 B01A Danaparoide Parenteraal Essentieel
B01AX01 B01A Defibrotide Parenteraal Vitaal
B01AF03 B01A Edoxaban Oraal Vitaal
B01AB05 B01A Enoxaparine Parenteraal Vitaal
B01AC09 B01A Epoprostenol Parenteraal Vitaal
B01AC16 B01A Eptifibatide Parenteraal Essentieel
B01AA04 B01A Fenprocoumon Oraal Vitaal
B01AX05 B01A Fondaparinux Parenteraal Vitaal
B01AB01 B01A Heparine Parenteraal Vitaal
B01AC11 B01A Iloprost Parenteraal Vitaal
B01AB06 B01A Nadroparine Parenteraal Vitaal
B01AC22 B01A Prasugrel Oraal Vitaal
B01AF01 B01A Rivaroxaban Oraal Vitaal
B01AD11 B01A Tenecteplase Parenteraal Vitaal
B01AC24 B01A Ticagrelor Oraal Vitaal
B01AB10 B01A Tinzaparine Parenteraal Vitaal
B01AD04 B01A Urokinase Parenteraal Vitaal
B02AB02 B02A Alfa-1-proteinaseremmer Parenteraal Noodzakelijk
B02AA02 B02A Tranexaminezuur Oraal Essentieel
B02AA02 B02A Tranexaminezuur Parenteraal Vitaal
B02BD04 B02B Albutrepenonacog Alfa Parenteraal Vitaal
B02BD02 B02B Damoctocog Alfa Pegol Parenteraal Vitaal